Pieski mogą być duże, małe, włochate, chude, pulchne, z krótką sierścią czy nawet całkowicie jej pozbawione. Kochamy je wszystkie, pragniemy zapewnić im bezpieczne i szczęśliwe życie. Aby się to udało, już od najwcześniejszego szczenięcego wieku Pupila, musisz budować jego odporność. Jak? – poprzez szczepienia, które należy powtarzać regularnie przez całe jego życie.
Psy, podobnie jak my – ludzie, już podczas pierwszych dni po narodzinach narażone są na kontakt z wirusami i bakteriami, często niebezpiecznymi dla życia i zdrowia. Żeby się im przeciwstawić, zwierzę potrzebuje odpowiedniej odporności organizmu. A tę musi sobie wypracować.
Nowo narodzone szczeniaki nie mają z tym większych problemów, mimo iż wydają się całkowicie bezbronne. Wraz z mlekiem matki otrzymują potrzebne przeciwciała, nabierając sił praktycznie z dnia na dzień.
Otwierają oczka, stawiają swoje pierwsze chwiejne kroki, by w końcu rozpocząć pełną radości eksplorację otoczenia. To prawdziwie rozkoszny widok, który wywołuje uśmiech na twarzy każdego.
Czy jednak odporność pieska, zbudowana na matczynych przeciwciałach, jest wystarczająco silna, żeby poradzić sobie z wszelkimi infekcjami? Co z Pupilem, który po kilku tygodniach trafia do Twojego domu? To przecież w dalszym ciągu niemowlę, małe psie dziecko, wymagające opieki oraz sporej dawki czułości.
Otóż właśnie wtedy przychodzi czas, w którym kierujemy się w stronę podstawowych psich szczepionek. I choć polskie prawo nakłada na właścicieli obowiązek szczepienia jedynie przeciwko wściekliźnie, nie ograniczaj się tylko do niego.
Każdy odpowiedzialny lekarz weterynarii już podczas pierwszej wizyty przedstawi Ci kalendarz szczepień odpowiedni dla Twojego psa. Zagwarantuje mu on pewne wejście w dorosłość…
O szczepieniach dla psa
W świecie przyrody znajduje się wiele niebezpiecznych wirusów i bakterii, na których działanie jesteśmy wystawiani każdego dnia. Część z nich nieustannie mutuje, starając się przetrwać w organizmach, które nabierają na nie naturalnej odporności.
Wydarzenia ostatnich dwóch lat związane z pandemią koronawirusa udowodniły to nad wyraz skutecznie.
Często jednak zapominamy, że zwierzaki domowe, w tym nasze pieski, również narażone są na szereg chorób wywoływanych przez wirusy.
Poprzez bardzo bliskie pokrewieństwo z wilkami czy lisami, pies może zachorować między innymi na wściekliznę. Wścieklizna jest jednym z narzędzi używanych przez naturę do selekcji naturalnej dziko żyjących zwierząt.
Na szczęście dzisiaj choroba ta występuje stosunkowo rzadko. Zawdzięczamy to zarówno regularnym szczepieniom domowych Pupili, jak i rozrzucanym lekarstwom nad lasami. Nagłe zaprzestanie tych działań przywróciłoby niebezpieczny stan rzeczy, z którym mieliśmy do czynienie jeszcze przed kilkunastoma laty.
Szczepienie psa traktuj jako swojego rodzaju lokatę, zabezpieczenie go przed licznymi chorobami. Bo mimo iż możliwe jest, że nigdy by się z nimi nie zetknął, ryzyko jest zbyt dużo, żeby móc sobie pozwolić na jego podjęcie.
Pamiętaj, że szczepionki tworzone z myślą o czworonogach są produktami opartymi o olbrzymią wiedzę. Zdobywana przez całe pokolenie, jest też powszechnie wykorzystywana do produkcji szczepionek dla człowieka.
W sporym uproszczeniu: ich zadaniem jest pobudzenie układu immunologicznego zwierzęcia i przygotowanie go do spotkania z danym wirusem bądź bakterią. Organizm psa „zapamiętuje”, że jest to ciało obce, które należy jak najszybciej zneutralizować i pozbyć się go.
Szczepionki występują w kilku postaciach. Mogą zawierać żywy, acz osłabiony patogen. Mówi się wtedy, że są one atenuowane, czyli ich zjadliwość jest osłabiona. Drugą możliwością są szczepionki z zabitym patogenem, czyli inaktywowane. Trzeci ich rodzaj to szczepionki zawierające określony fragment patogenu.
Co ciekawe, u szczeniąt szczepienie należy powtórzyć w ich pierwszych tygodniach życia, czego nie myl z dawką przypominającą. Otrzymywane od matki przeciwciała, o których już mówiliśmy, równie skutecznie działają na bakterie i wirusy znajdujące się w otoczeniu pieska, co na antygeny zawarte w szczepionkach.
Jeśli ich nie powtórzysz w odpowiednim czasie, odporność zwierzęcia po prostu spadnie do poziomu zbliżonego sprzed pierwszego zastrzyku.
To może w takim razie zaczekać ze szczepieniem, aż szczeniak podrośnie? W końcu lepiej zrobić coś raz a porządnie. Otóż niekoniecznie, gdyż do tego czasu pies może zarazić się groźną dla niego chorobą, np. powszechnie występującą bakterią nosówki.
Szczepienia a choroby, na które narażony jest pies
Niebezpieczeństwo związane z zachorowaniem Twojego Pupila na jedną z chorób zakaźnych jest oczywiste. Samo w sobie jest to wystarczającym powodem, żeby poddać go szczepieniu.
Nie oznacza to, że od razu powinieneś wykupić wszystkie możliwe psie szczepionki!
Tylko niektóre traktowane są jako nieodzowne, o czym na pewno poinformuje Cię lekarz weterynarii. Z kolei o pozostałych myśl jak o dodatkowych. Wybierane są one przez właścicieli w określonych przypadkach.
Pierwszą, najważniejszą grupę nazywa się szczepieniami zasadniczymi. To właśnie one są niezbędne Twojemu pieskowi do zdrowego życia. Pominąć ich po prostu nie można. Pośród nich wyróżnia się szczepienia przeciw:
- wściekliźnie – jest to jedyne obowiązkowe szczepienie psów w Polsce;
- parwowirozie;
- nosówce;
- chorobie Rubartha – czyli zakaźnemu zapaleniu wątroby.
Wszystkie te choroby mogą wystąpić nawet u psa, którego wyjścia z domu ograniczają się do niezbędnego minimum. Dlatego, jeśli wydaje Ci się, że Twój kanapowy Pupil jest całkowicie bezpieczny, pamiętaj, że wirusy doskonale radzą sobie w zróżnicowanych warunkach. Możesz nieświadomie przynieść je do domu pod podeszwą buta czy na ubraniu.
Drugą grupą są dodatkowe psie szczepienia. Wybierają je właściciele piesków, które prowadzą niestandardowy tryb życia, przez co narażone są na rzadsze choroby.
Co to oznacza w praktyce?
Chodzi tutaj o psy z silnym instynktem łowieckim, uczestniczące w polowaniach, często znajdujące się w lasach, ale też stricte hodowlane czy przebywające w schroniskach. Takie zwierzęta powinny być szczepione między innymi przeciw:
- leptospirozie – wskazane dla psów myśliwskich i spacerujących po lasach;
- boreliozie – gdy Twój pies regularnie łapie kleszcze;
- dermatofitozie – chorobie powszechnie występującej w schroniskach i hodowlach, gdzie na małej przestrzeni żyje wiele osobników.
Istnieje jeszcze trzecia grupa szczepionek. W praktyce jest ona wykorzystywana bardzo rzadko, gdyż należą do niej szczepienia na choroby o łagodnym przebiegu. Z ich zwalczeniem Twój pies prawdopodobnie poradzi sobie sam lub z niewielką specjalistyczną pomocą.
Przed szczepieniem psa należy odrobaczyć. Ewentualne pasożyty znajdujące się w ciele zwierzaka mogą wpłynąć na gorsze przyjęcie patogenu przez organizm, czyli zbudowanie odporności. Odrobaczenie najlepiej wykonać mniej więcej tydzień wcześniej.
Kiedy szczepienie zaczyna działać?
Szczepienie psa najczęściej wykonywane jest w postaci zastrzyku podskórnego lub domięśniowego. Metody te są dla zwierzęcia praktycznie bezbolesne.
Możesz się również spotkać z podaniem doustnym, donosowym bądź skaryfikacją skóry, aczkolwiek sposoby te należą do skrajnej rzadkości.
Po podaniu, odporność budowana jest stopniowo. W zależności od stanu zdrowia, ale też rasy pieska, może to potrwać nawet do około 3 tygodni. Właściciele nie zawsze o tym pamiętają, oczekując natychmiastowych efektów.
Wyobraź sobie, że szczepionka jest jak ekipa budowlana, która w ciele psa musi zrealizować projekt – dajmy na to postawić nowy, solidny dom. Czy zrobi to w jeden dzień? No nie. Pozwól jej pracować w swoim tempie, aby bez zastrzeżeń wykonała zadanie.
Układ immunologiczny psa musi zlokalizować patogen, uruchomić procesy jego zwalczania, by w końcu zapamiętać, jak postępować w przyszłości w podobnej sytuacji.
Powtarzanie procedury w kolejnych dawkach ma na celu stworzenie na tyle silnej odporności, żeby poradziła sobie za każdym razem przy spotkaniu z daną chorobą. Dopiero po podaniu ostatniej szczepionki z całego cyklu możesz przyjąć, że odporność pojawi się już na drugi dzień.
Czas, kiedy trzeba powtórzyć zastrzyk w dawce przypominającej wyznacza lekarz weterynarii, ale też przepisy prawa w przypadku wścieklizny.
Możesz przeprowadzić badanie na obecność przeciwciał u Twojego Pupila, chcąc mieć pewność, że stoi ona na satysfakcjonującym poziomie.
Niektórzy właściciele zwierząt poprzez tego typu badania serologiczne starają się szukać oszczędności. Twierdzą, że skoro pies zbudował już odporność, nie muszą wykupywać kolejnej dawki szczepionek. Oczywiście nie można tak postępować w przypadku obowiązkowych szczepień przeciwko wściekliźnie.
Podejście to może wydawać się sensowe, jednakże dopiero zalecana przez lekarza weterynarii dawka sprawi, że pies znajdujący się pod Twoją opieką jest bezpieczny. Ponadto koszt badania na przeciwciała niejednokrotnie okazuje się zbliżony, a nawet wyższy niż za kolejny zastrzyk…
Kalendarz szczepień
Kalendarz szczepień różni się w zależności od rasy oraz wielkości pieska. Aby ustalić dokładne terminy, skontaktuj się z lekarzem weterynarii. Jednakże nawet w przybliżeniu warto mieć świadomość, kiedy należy się spodziewać konkretnych dawek.
Każdy właściciel może podać szczepionki w innym czasie. Wpływają na to indywidualna decyzja, ale też niezależne od nas czynniki. Chodzi tutaj np. o kupno szczeniaka w różnym wieku, ale i przygarnięcie bezdomnego stworzenia z nieznaną bądź żadną historią szczepień. Mimo to zalecane jest możliwie najwcześniejsze działanie.
Kalendarz szczepień dzielony jest najczęściej na 3 różne wersje. Przyjmijmy, że pierwsza opcja, tzw. „wczesna”, może się przedstawiać w sposób następujący:
- pierwsze szczepienia dla szczeniąt mają miejsce między ich szóstym a ósmym tygodniem życia. Są one przeciwko najczęściej występującym chorobom, które są też najgroźniejsze dla młodych organizmów, czyli nosówce i parwowirozie;
- drugą dawkę podajemy trzy tygodnie później, co zazwyczaj łączy się z pierwszą szczepionką przeciw chorobie Rubartha. W razie potrzeby, możesz wtedy dołączyć szczepienia z drugiej grupy, np. na leptospirozę;
- po kolejnych trzech tygodniach powtarzasz cały zestaw ostatnią dawką;
- po piętnastym tygodniu życia szczepimy szczeniaka przeciw wściekliźnie.
Dawka przypominająca powinna być podana po upływie 12 miesięcy.
U nieco starszego szczeniaka szczepienia prezentują się trochę inaczej. Jest to „standardowa” wersja:
- pierwsze dawki podajemy między dziewiątym a jedenastym tygodniem życia. Zwróć uwagę, że nie rozdzielamy już wtedy chorób. Zwierzę przyjmuje odpowiednio szczepionki przeciw: nosówce, parwowirozie, chorobie Rubartha oraz wybranym chorobom z drugiej, dodatkowej grupy;
- po trzech tygodniach zwierzę dostaje drugą, identyczną dawkę;
- w piętnastym tygodniu życia pies powinien otrzymać szczepionkę przeciw wściekliźnie.
Po roku również zaprowadź Pupila na dawkę przypominającą.
Jeśli masz możliwość, wybierz jedną z dwóch pierwszych wersji kalendarza. Trzecia, tzw. „późna”, jest niezalecana przez lekarzy weterynarii, jeśli opiekujesz się pieskiem od jego szczenięcego wieku. Przygotowana jest ona dla zwierząt powyżej dwunastego tygodnia życia oraz psów dorosłych:
- po dwunastym i późniejszym tygodniu pies przyjmuje pierwszą dawkę całego zestawu szczepionek, wyłączając wściekliznę;
- drugą dawkę podajemy po upływie około 2-4 tygodni;
- na wściekliznę szczepimy po następnych 2-3 tygodniach.
Dawki przypominające wykonujemy po upływie roku.
Przed podaniem szczepionki, Twój Pupil powinien być zdrowy. Lepiej jest odłożyć całość w czasie niż narazić go na niepotrzebne trudności. Jeśli przechodzi obecnie jakąkolwiek infekcję, szczepionka dodatkowo obciąży jego układ odpornościowy, jednocześnie nie działając w pełni skutecznie.
Nie denerwuj się jednak, że czegoś nie dostrzegłeś. Lekarz weterynarii, jeszcze przed zrobieniem zastrzyku, dokładnie zbada psa między innymi poprzez osłuchanie go i zmierzenie temperatury.
Ponadto przeprowadzi z Tobą wywiad na temat jego trybu życia i zachowania w ostatnim czasie. To właśnie wtedy zapadnie decyzja czy jest sens podania szczepionek z dodatkowej grupy.
Po zastrzyku pies zostanie poddany kontroli czy nie reaguje w nieprawidłowy sposób. Czasami mogą się pojawić słabe, łatwe do opanowania reakcje alergiczne.
Jak często należy szczepić psa?
No dobrze, zaszczepiłeś psa całym zalecanym zestawem szczepionek. Więcej, zgłosiłeś się po roku z dorosłym już zwierzęciem na dawkę przypominającą. Co dalej? Czy to już koniec? Czy pies zyskał odporność do końca życia?
Ponownie przypomnijmy o wściekliźnie – chcesz czy nie: raz do roku powinieneś Pupila przeciw niej zaszczepić.
Ale czy inne choroby nadal grożą Twojemu czworonogowi?
Jeszcze do niedawna twierdzono, że tak, a właściciele psów zachęcani byli do systematycznych wizyt w klinikach weterynaryjnych. Jednak dzisiaj sami specjaliści odradzają takie postępowanie, wskazując, że jest ono pozbawione sensu.
Z czystym sumieniem możesz przyjąć, iż Twój pies radzi sobie samodzielnie. Zbudował układ odpornościowy, który poradzi sobie z infekcjami, w tym dzięki podanym szczepionkom w wieku szczenięcym.
Lecz i to nie oznacza, że do końca życia stworzenia nie trzeba szczepić. Pamiętaj, że odporność z czasem maleje, a i same wirusy nie pozostają bezczynne. One również próbują przeżyć, przystosować się do zmieniający warunków i… mutują.
Po upływie kilku lat od ostatniego szczepienia psa warto udać się z nim na badanie przeciwciał. Jasno określi ono, czy zwierzę w dalszym ciągu jest odporne na choroby.
Ponadto możesz powierzyć sprawę lekarzowi weterynarii. To on podczas kontrolnych wizyt powie, kiedy najlepiej podać kolejne dawki. Praktyka pokazuje, że najczęściej dzieje się tak po około czterech latach od ostatniego szczepienia.
Weź dodatkowo pod uwagę, że producenci szczepionek rozwijają swoje produkty. Między innymi to dzięki ich staraniom okres ten stale się wydłuża, a nasi podopieczni cieszą się dobrym zdrowiem.
Czy jest to duży wydatek?
Zapewne zastanawiasz się teraz, ile kosztują szczepionki dla psów. Jest to całkiem trafne pytanie, zwłaszcza, że wymienionych zostało niemało chorób.
Choć pojedynczy zastrzyk nie jest dużym obciążeniem dla domowego budżetu, ich suma niektórym może się wydawać spora. Widzimy to szczególnie w pierwszym roku życia szczeniaka, kiedy szczepień jest dość dużo, ale zastanów się, ile mogą wynieść koszty leczenia, kiedy zwierzak zachoruje na poważną chorobę i nigdy nie otrzymasz gwarancji, że będzie ono skuteczne…
Weź też pod uwagę, że w dalszym okresie życia psa, szczepienia odbywają się dużo rzadziej.
Na ostateczną cenę wpływ ma oczywiście klinika weterynaryjna, w której wykonujemy zastrzyk, możemy jednak przyjąć, że szczepionka przeciw wściekliźnie kosztować będzie około 40 złotych.
Co ciekawe, spotkasz się z dofinansowaniami do szczepionek na wściekliznę, np. na obszarach wiejskich. Lekarz weterynarii w określonym terminie wykonuje zastrzyki za symboliczną opłatą lub nawet za darmo. Informacje o tym, czy w Twojej okolicy odbywają się tego typu akcje, znajdziesz w Urzędzie Gminy.
Pierwsze szczepionki dla szczeniaków wynoszą około 50 złotych. Jest to zestaw gwarantujący odporność przeciw nosówce i parwowirozie.
Kolejne, rozbudowane zestawy, zawierające patogeny nawet siedmiu różnych wirusów i bakterii, kosztują od około 80 do 100 złotych.
Przeciwskazania – czyli stały kontakt z lekarzem weterynarii
Na to, jak Twój pies zareaguje na szczepienie, wpływ ma bardzo wiele czynników. Rasa, rozmiar, styl życia, jak i indywidualne predyspozycje zwierzęcia zadecydują o jego samopoczuciu po zastrzyku.
Lecz czy istnieją jakiekolwiek przeciwskazania? Okoliczności, które należy wziąć pod uwagę, dbając o dobro Pupila?
Tak, zdarzają się takie sytuacje, ale o tym decyduje tylko i wyłącznie lekarz weterynarii. To on, na podstawie zdobytej wiedzy i doświadczenia, rekomenduje lub odradza szczepionki. Bada zwierzę, analizuje jego historię przebytych chorób i obciążeń genetycznych, po czym dopiero podejmuje decyzję.
Szczepionki na przestrzeni dekad były stale ulepszane. Dzięki temu u psów szczepionych w obecnych czasach tylko sporadycznie występują efekty uboczne jak np. pokrzywka. Nawet jeśli się pojawią, są delikatnej natury i ustępują samoczynnie.
Do najgroźniejszych reakcji poszczepiennych należy wstrząs anafilaktyczny. Mimo iż jest on niezwykle rzadki, może stworzyć zagrożenie dla życia psa.
Bez obaw. Jeśli już występuje, to zaraz po zastrzyku. A wtedy zwierzę podlega jeszcze kontroli lekarza weterynarii, która trwa około 15-30 minut. Minimalizuje to wszelkie ryzyko.
Pojawienie się niepożądanych reakcji alergicznych jest większe, gdy pies w dorosłym życiu będzie poddawany szczepieniom częściej niż jest to wskazane.
O czym jeszcze warto wiedzieć?
Wszystkie te informacje, a szczególnie przepisy prawne odnośnie szczepień, dotyczą naszego kraju. A jak to wygląda za granicą?
Prawdą jest, że w ostatnich miesiącach podróże zostały dość mocno ograniczone przez pandemię koronawirusa. Do niektórych zakątków świata nie sposób było w ogóle dotrzeć! Nie zmienia to jednak faktu, że w dalszym ciągu razem z naszymi Pupilami pragniemy poznawać nowe miejsca.
Dlatego przed wyjazdem za granicę sprawdź, jakie przepisy odnośnie szczepień psów obowiązują w danym państwie.
Obok konieczności zaczipowania Twojego pieska, najczęściej spotkasz się z obowiązkiem zaszczepienia go przeciw wściekliźnie. Niby prosta i oczywista sprawa. Zwróć jednak uwagę, czy nie jest dodatkowo potrzebny test na ilość przeciwciał. Wymagany jest on między innymi przy wjeździe do Wielkiej Brytanii.
Co więcej, nawet jeśli państwo, do którego się wybierasz, nie oczekuje, aby pies był zaszczepiony przeciw innym chorobom, zasięgnij porady Twojego lekarza weterynarii.
Podpowie Ci on, czy na danym terenie nie istnieje ryzyko wystąpienia wirusów i bakterii, które nie pojawiają się w Polsce. Istotny okaże się także cel podróży. Jeśli planujesz długie wyprawy, bardzo prawdopodobne, że lekarz zaproponuje szczepionki dla Twojego Pupila z drugiej, dodatkowej grupy.
Tak samo jak my szczepimy się przed wyjazdem do obcych krajów, tak i pies powinien się do takiej wycieczki odpowiednio przygotować.
Podsumowanie
Szczepionki są dzisiaj dla wielu osób sprawą skrajnie kontrowersyjną. Znajdziemy ich licznych zwolenników, lecz tyleż samo przeciwników.
Przeznaczone dla zwierząt, w tym Twojego ukochanego pieska, mają za zadanie zbudować ich układ immunologiczny, czyli zapewniać ochronę.
Są w pełni bezpieczne i to dzięki nim nie zmagamy się z licznymi epidemiami, które jeszcze niedawno były przyczyną masowych zgonów wśród zwierząt hodowlanych, ale i dziko żyjących.
Czy warto więc zaszczepić psa?
Oczywiście, że tak, do czego zachęcał będzie każdy rozsądny lekarz weterynarii.
Czy jeśli się na to nie zdecydujesz, skazujesz zwierzę na złapanie poważnej choroby zakaźnej?
Nie, nie jest to prawdą. Nieszczepiony pies może żyć długo bez infekcji, ale ryzyko zachorowania znacząco wtedy rośnie. Są to na tyle niebezpieczne wirusy i bakterie, że nawet szybko podjęte leczenie nie jest równoznaczne z całkowitym wyzdrowieniem.
Nie bój się pytać. Lekarz weterynarii dokładnie Ci wytłumaczy, jak działa konkretna szczepionka, co zagwarantuje Twojemu psu, a także z czym może się wiązać.
Zaufaj medycynie dla zwierząt. Jest ona rozwijana od całych dekad, dzięki ludziom, którzy kochają psy nie mniej niż Ty. Dokładają oni wszelkich starań, żeby każdy z czworonogów, w tym koty i wszystkie inne stworzenia, żyły w zdrowiu i poczuciu bezpieczeństwa.
