Mówiąc o małych rasach psa, jamnik przyjdzie nam na myśl jako pierwszy. Trudno się temu dziwić, jamniki to wierni towarzysze człowieka od długich pokoleń. I choć dzisiaj to głównie domowe Pupile uwielbiające spędzać czas na kanapie ze swoim właścicielem, kiedyś prowadziły zupełnie odmienny tryb życia. Jak każdy pies, jamnik posiada swoje wymagania i upodobania, które warto poznać, zanim na stałe zagości w naszych domach.
Jamniki zachwycają swoim wyglądem i usposobieniem. W tym niepozornym ciałku o krótkich nóżkach drzemie spory potencjał, energia, ale i gracja. Nie bez przyczyny tę małą rasę psa ceniono już w średniowieczu, kiedy to była nieodzownym towarzyszem polowań. Tak! – jamnik to pies myśliwski, o czym nie wszyscy dziś pamiętamy. Jest odważny, silny, ale również oddany i szybko przywiązujący się do rodziny.
Długa historia rasy
Trudno jest jednoznacznie wskazać pochodzenie jamnika. Specjaliści i historycy nie są w tej kwestii zgodni – część z nich podaje, że pierwsi przedstawiciele tej rasy występowali już w starożytnym Egipcie! Jako dowód mają służyć malowidła znalezione w grobowcach, ukazujące psy o krótkich nogach.
Przeciwnicy tej teorii dowodzą, że podobieństwo egipskich psów do jamnika jest bardzo nikłe, a sama krótkonożność pojawia się także przy innych rasach jako wada genetyczna.
Niepodważalnym za to faktem jest, że właściwa hodowla tej małej rasy psa rozpoczęła się w średniowieczu na terenach dzisiejszych Niemiec. Przodkami jamnika prawdopodobnie są krótkonożne psy gończe.
Jamnik wykorzystywany był w polowaniach na zwierzynę chowającą się w norach, skąd też pochodzi jego nazwa. Dachshund to w dosłownym przekładzie „pies-borsuk”.
Wzmianki o nim pojawiały się w wielu źródłach (np. kronikach), ale i artyści nie pomijali tych zwierząt w swoich pracach, uwieczniających sceny z polowania.
Jamniki na pierwszych wystawach psów pojawiły się pod koniec XIX wieku. Wtedy to zostały zarejestrowane jako odrębna, samodzielna rasa. Od tego czasu rozpoczął się ich sukcesywny podbój Europy i świata.
Jamnik – odmiany i ich cechy charakterystyczne
Jamniki są rasą o niejednorodnym wyglądzie. Można wybrać spośród trzech różnych wielkości. Odpowiednio są to: standardowe pieski (ważące około 9 kg), jamniki miniaturki (ważą do 6 kg) oraz najmniejsze – jamniki królicze (ich waga sięga zaledwie 4 kg).
Wyróżnia się dodatkowo trzy odmiany sierści tych zwierząt. Jamniki krótko-, szorstko- oraz długowłose. Każdy z tych piesków wymaga nieco innej pielęgnacji, mogą też różnić się między sobą usposobieniem.
- Jamnik krótkowłosy – posiada gęstą, krótką sierść, łatwą w utrzymaniu w czystości. Występuje w szerokim umaszczeniu: spotkamy się z psami czarnymi, rudymi, żółtymi, ale także dwukolorowymi czy pręgowanymi.
- Jamnik długowłosy – jego sierść z podszerstkiem jest błyszcząca. Dłuższe, zwisające fragmenty znajdują się na uszach, ogonie i podbrzuszu. Jamnik długowłosy umaszczeniem jest niejednolity.
- Jamnik szorstkowłosy – odmiana ciesząca się dużą popularnością. Również posiada podszerstek, choć nie na całym ciele. Jak sugeruje jego nazwa, sierść w dotyku jest szorstka, z wyraźnie odznaczającą się brodą na kufie i krzaczastymi brwiami. Umaszczenie jamnika szorstkowłosego z reguły jest ciemne – dzicze, ale zdarzają się osobniki jaśniejsze, podpalane.
Charakter jamników
W związku z tym, że jamniki to psy myśliwskie, najczęściej posiadają silne, pewne siebie charaktery. Nie są przy tym zwierzętami agresywnymi czy dominującymi – bardzo dobrze sprawdzą się w rodzinach z dziećmi.
Jamnik należy do psów szybko i mocno przywiązujących się do człowieka. Źle znosi rozłąki – pozostawienie go na długie godziny zupełnie samego nie jest dobrym pomysłem. Dlatego nadaje się między innymi do poświęcających mu czas osób starszych.
Towarzyskość jamników przenosi się także na pozostałe gatunki zwierząt. Nie mają problemów z zaprzyjaźnieniem się z psami czy kotami, ale ich temperament nie pozwoli na ustępstwa lub zaczepki.
Podobnie na spacerze: kiedy jamnik poczuje zapach innego zwierzęcia, zwłaszcza dzikiego, obudzi się w nim jego myśliwski instynkt – nieuważnemu właścicielowi może uciec.
Mimo, że to mała rasa psa o krótkich nóżkach, jamnik potrafi być dobrym stróżem domu. Widzimy to szczególnie na przykładzie jamnika szorstkowłosego, który jest ostrożny i podejrzliwy w stosunku do obcych osób. Jeśli coś go zaniepokoi, szczeka długo i donośnie.
Jamnik ma też swoje wymagania, jeśli chodzi o aktywność fizyczną. Bo choć uwielbia spędzać czas ze swoim właścicielem, po prostu siedząc na kanapie i oglądając telewizję, równie mocno kocha biegać i spacerować. Nie boi się wody, do której chętnie wskakuje i pływa, np. goniąc za rzuconym mu patykiem. Ze względu na swoje krótkie łapki, nie jest biegaczem długodystansowym.
Jeśli nie zapewnimy mu odpowiedniej dawki ruchu, jamnik może zmagać się z otyłością.
Jamnik i jego choroby
W związku ze swoją charakterystyczną budową ciała, jamniki mogą trapić różnego typu schorzenia. Lekarze weterynarii wskazują, że najgroźniejszą i niestety najczęstszą ich chorobą jest dyskopatia.
Powoduje ona ucisk rdzenia kręgowego. Ucisk jest bolesny dla zwierzęcia, lecz najgorszą konsekwencją tej choroby jest paraliż lub niedowład tylnych kończyn jamnika.
Można zakładać psu specjalny gorset oraz wspierać farmakologicznie (jeśli ból jest uciążliwy). Czasami jednak konieczna jest interwencja chirurgiczna.
U jamników mogą też wystąpić: Choroba Cushinga (mylona z otyłością, leczona farmakologicznie), wady kanalików nerkowych (wywołujące problemy z oddawaniem moczu), jak i nowotwory (choć stosunkowo rzadko).
Jamniki, zwłaszcza szorstkowłose, to psy odporne na zmienne warunki atmosferyczne. Dzięki ich myśliwskiemu pochodzeniu, niestraszny jest im deszcz czy chłód. Raczej nie lubią upałów. Przy dużych mrozach, szczególnie jamniki królicze i jamniki miniaturki, warto wyposażyć w dodatkowy kubraczek.
Żywienie i pielęgnacja jamników
Co naturalne, innej pielęgnacji potrzebują krótko-, długo-, jak i szorstkowłose jamniki. Do zdecydowanie najmniej wymagających należy odmiana krótkowłosa – sierść wystarczy wyczesywać w okresie jej linienia, czyli na przełomie sezonu letnio-jesiennego oraz zimowo-wiosennego.
Jamniki szorstko- i długowłose, w związku z obecnością podszerstka, trzeba regularnie szczotkować i trymować. Polega to na usuwaniu martwych i luźnych warstw włosia.
Zminimalizujemy ryzyko wystąpienia chorób, wybierając pieska z rejestrowanej hodowli. Jamnik z rodowodem, niezależnie od jego odmiany, będzie gwarancją czystej krwi. Mając wgląd w przodków naszego Pupila, otrzymamy pewność, że nie wystąpią u niego inne schorzenia i wady genetyczne.
Jeśli chodzi o żywienie, musimy być uważni i nie pozwalać czworonogowi nadto przybierać na wadze. Nawet jamniki królicze charakteryzuje duży apetyt mogący wywołać szkodliwą otyłość. Dobierajmy więc karmę zgodnie z wiekiem pieska, ale i jego aktywności.
Dzięki właściwej diecie nasz zwierzak każdego dnia otrzyma niezbędną porcję witamin i minerałów, które pozwolą mu być sobą – czyli szczęśliwym i energicznym psem.
